Chcąc wyjaśnić aspekty wpływu alkoholu na procesy trawienne, należy pochylić się nad tym zagadnieniem dość wielowymiarowo. Z pozoru związek spożycia alkoholu z przewodem pokarmowym wydaje się nieoczywisty. Często mówi się o korzystnym wpływie alkoholu na trawienie. Warto jednak przyjrzeć się, jak alkohol wpływa na trawienie oraz jak trawienie wpływa na metabolizm alkoholu. Niniejszy tekst stanowi niestety pewnego rodzaju obalenie mitu dotyczącego dobroczynnego wpływu alkoholu na trawienie i na układ pokarmowy.
Z pewnością regularne spożycie alkoholu w sporych dawkach może uszkodzić tkanki przewodu pokarmowego i uniemożliwić jelitom trawienie pokarmu oraz wchłanianie składników odżywczych i witamin. Uszkodzenie błony śluzowej spowodowane niewłaściwym jedzeniem, stresem, toksynami czy alkoholem zwiększa przepuszczalność jelit dla makrocząsteczek. Ułatwia to przemieszczanie endotoksyn i innych toksyn bakteryjnych ze światła jelita do krwi żyły wrotnej, zwiększając w ten sposób ekspozycję wątroby na te toksyny, a w konsekwencji ryzyko uszkodzenia wątroby. Wyniki ostatnich badań eksperymentalnych potwierdzają przypuszczenie, że alkohol znacząco moduluje śluzówkowy układ odpornościowy jelit.
Intensywne picie może również prowadzić do:
- pojawienia się gazów w jelitach,
- wzdęć,
- uczucia pełności w brzuchu,
- biegunek i bolesnych stolców.
W przypadku osób intensywnie pijących pojawienie się wrzodów żołądka lub hemoroidów nie jest rzadkością.
Niestety spożycie zbyt dużych ilości alkoholu może również spowodować nieprawidłową aktywację enzymów trawiennych wytwarzanych przez trzustkę. Nagromadzenie tych enzymów może prowadzić do zapalenia znanego jako zapalenie trzustki. Zapalenie trzustki może stać się stanem długotrwałym i powodować poważne komplikacje.\\
Co na to wątroba?
Kolejnym narządem związanym z układem trawiennym, który może odczuć niekorzystne skutki spożycia alkoholu, jest wątroba. To ona pomaga rozkładać i usuwać szkodliwe substancje, w tym alkohol, z organizmu. Długotrwałe spożywanie alkoholu zakłóca ten proces. Zwiększa również ryzyko alkoholowego stłuszczenia wątroby oraz innych chorób wątroby. „Blizny” spowodowane stanem zapalnym znane są jako marskość wątroby. Z czasem, gdy spożycie alkoholu staje się regułą, a jego ilość jest znacząca, wątroba staje się coraz bardziej uszkodzona, a tym samym trudniej jest jej usunąć z organizmu toksyczne substancje. Co ważne, kobiety są bardziej narażone na rozwój alkoholowej choroby wątroby.
Biegunka po alkoholu?
Niestety jest to jedna z dość nieprzyjemnych konsekwencji, której przyczyny wynikają między innymi z tego, czy i co jemy, spożywając alkohol.
Alkohol po wypiciu trafia do żołądka, dalej do jelita cienkiego. Jeśli w żołądku znajduje się pokarm, alkohol w pewnym stopniu zostanie wchłonięty wraz z niektórymi składnikami pokarmowymi do krwioobiegu, co samo w sobie spowalnia trawienie alkoholu. Gdy spożywamy alkohol na pusty żołądek, przedostaje się on do jelita cienkiego, gdzie wchłaniany jest w znacznie szybszym tempie przez ściany jelita. Jednak dobór produktów podczas spożycia alkoholu również jest nie bez znaczenia. Produkty wysokobłonnikowe lub bardzo tłuste mogą wpłynąć na przyspieszenie tempa trawienia alkoholu.
Po wchłonięciu, czyli strawieniu większej ilości alkoholu jego reszta wydalana jest z organizmu wraz z kałem i moczem. Alkohol sam w sobie przyśpiesza tempo ruchów perystaltycznych (odpowiadają one za uformowanie mas kałowych i wydalanie stolca), wywołując nierzadko pojawienie się biegunki, która może pogłębić odwodnienie i tak diuretycznego wpływu alkoholu na organizm. Efekt przyśpieszenia tempa metabolizmu przypisuje się już niewielkim ilościom alkoholu.
Alkohol może także podrażniać przewód pokarmowy, nasilając między innymi biegunkę, dlatego też jest on absolutnie zakazany dla osób, które powinny stosować dietę lekkostrawną.
Osoby borykające się z chorobami jelit (celiakia, zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna) są również bardziej narażone na biegunkę wywołaną spożyciem alkoholu.
Co istotne, osoby z nieregularnym rytmem snu, w tym osoby pracujące w trybie zmianowym (tj. nocą), także mają większą tendencję do odczuwania biegunki po spożyciu alkoholu. Badania dowodzą, że przewód pokarmowy osób, które nie śpią regularnie, a tym samym nie zapewniają sobie normalnego odpoczynku, jest bardziej wrażliwy na niekorzystne działanie alkoholu.
Nie zapominajmy o kacu
Niejednokrotnie też, po spożyciu sobie właściwej dawki alkoholu pojawić się może efekt zwany kacem. Jego patofizjologia nie jest zbyt dobrze poznana, niemniej zjawisko to trudno jest pomylić z czymkolwiek innym. Czym on w rzeczywistości jest? Najmocniej udokumentowana hipoteza kaca zakłada, że jest on jedną z form stanu zapalnego. Inne poruszane hipotezy wskazują na zatrucie metabolitami metanolu, stres oksydacyjny powstały w wyniku działania enzymów detoksykacyjnych, hipoglikemię, odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe czy też zatrucie acetylaldehydem.
Ekspert Radzi
Odnosząc się do powyższego, należy mieć na uwadze całokształt higieny życia i dbania o zdrowie oraz świadomość zdrowego rozsądku i umiaru w kontekście spożycia alkoholu.
